Để mỗi nhà máy sản xuất có thể cải thiện năng suất, nâng cao chất lượng sản phẩm, việc chú trọng và đầu tư các loại dây chuyền sản xuất hiện đại chính là điều quan trọng mà doanh nghiệp không thể bỏ qua. Vậy, dây chuyền sản xuất là gì, làm sao để sử dụng dây chuyền sản xuất hiệu quả. Cùng tìm hiểu về vấn đề này trong sản xuất với những thông tin tổng hợp trong bài viết dưới đây.
Dây chuyền sản xuất là gì?
Dây chuyền sản xuất được định nghĩa là một tập hợp các hoạt động tuần tự đã được thiết lập tại một nhà máy mà vật liệu được đưa vào trong quá trình tinh chế để tạo ra một sản phẩm tiêu dùng ở bước cuối cùng; hoặc các bộ phận đã được lắp ráp để chế tạo thành phẩm.
Dây chuyền sản xuất sẽ được hoạt động với tốc độ nhanh chóng, ổn định và cực kỳ chính xác sẽ rút ngắn thời gian sản xuất và giảm giá thành bán ra của sản phẩm. Các sản phẩm được sản xuất ra cũng sẽ đảm bảo đồng nhất về chất lượng, tính thẩm mỹ, hạn chế được tối đa các sản phẩm bị lỗi so với khi áp dụng các hình thức sản xuất thủ công. Bên cạnh đó, việc chú trọng trong đầu tư, cải tiến dây chuyền phục vụ vào các hoạt động sản xuất cũng góp phần giảm đáng kể chi phí về nhân công, tối thiểu hóa sai số, đảm bảo cho các sản phẩm hoạt động ổn định và chất lượng.
Ngày nay chúng sẽ được xem là mắt xích quan trọng trong ngành công nghiệp có sự hiện đại hóa trong lĩnh vực sản xuất và chế tạo thành phẩm. Ví dụ như là để chế tạo máy móc, gia công kim loại, chế biến các loại thực phẩm, chế biến thức ăn trong chăn nuôi,… Giúp có thể tối ưu trong hoạt động sản xuất, cải thiện được về mặt năng suất, giảm thời gian và về chi phí không cần thiết trong sản xuất.
Với dây chuyền sản xuất một cách thủ công thì hầu hết các vị trí là sự xuất hiện của con người, việc sử dụng bàn tay, sức lực và cũng có thể có sự hỗ trợ của công cụ, dụng cụ, các loại máy móc và thiết bị. Loại này phù hợp với các loại dây chuyền chế biến nông sản, sản phẩm thủy hải sản, thực phẩm, sản xuất thủ công mỹ nghệ…
Trong nền sản xuất hiện đại, khái niệm về dây chuyền sản xuất thường sẽ được mặc định là tập hợp của các máy, thiết bị bán tự động, hoạt động tự động, robot để thực hiện được các công đoạn khác nhau, nối tiếp nhau tạo ra sản phẩm. Sự tham gia sản xuất của con người dù ít hay nhiều cũng là một yếu tố quan trọng để quyết định năng suất, chất lượng sản phẩm về sau cùng.
Các loại máy sản xuất đã được sử dụng phổ biến bao gồm:
- Máy khai thác và máy chế biến: Máy đào, máy khoan, bơm, hút, nghiền, trộn…
- Máy gia công: phay, máy tiện, cưa, cắt, mài, đúc, dập, ép…
- Máy lắp ráp, các robot lắp ráp: bôi keo, máy dán, lắp ghép, vặn vít…
- Máy kiểm tra: máy đo kiểm, thiết bị cân định lượng, camera vision kiểm tra ngoại quan…
- Máy phụ trợ: phân loại, máy đóng gói, đóng túi, đóng thùng, pallet sản phẩm, băng tải, băng chuyền…
- Hệ thống giám sát, máy quản lý sản xuất
Tùy thuộc vào yếu tố mức độ, quy mô, chi phí đầu tư và các yêu cầu chất lượng của sản phẩm cần sản xuất mà các loại máy móc, giải pháp tự động hóa, bán tự động cũng sẽ được áp dụng cho nhà máy của bạn.
Các yếu tố quan trọng để vận hành dây chuyền sản xuất?
Người lao động và thiết bị máy móc chắc chắn sẽ là 2 yếu tố chính và cần thiết để vận hành được dây chuyền sản xuất.
- Người lao động: Người lao động cũng sẽ là người trực tiếp tham gia vào trong các khâu sản xuất ra sản phẩm. Các khâu cực kỳ quan trọng cần đến kinh nghiệm làm việc của nhiều người lao động hơn là máy móc, thiết bị hiện đại.
- Thiết bị máy móc: Đứng sau những người lao động chính là các loại thiết bị và máy móc, công nghệ hiện đại. Đây là yếu tố quan trọng để quyết định phần lớn đến sự thành công của quá trình trong sản xuất công nghiệp. Các thiết bị máy móc thực hiện sản xuất sản phẩm cần được kiểm tra và bảo dưỡng một cách thường xuyên để đảm bảo chất lượng vệ sinh và cả khả năng hoạt động tốt nhất.
Đặc điểm của việc tổ chức sản xuất theo dây chuyền
Quá trình công nghệ hiện nay được chia nhỏ thành nhiều bước theo công việc sắp xếp theo một trình tự hợp lý nhất, có đủ thời gian chế biến bằng nhau hoặc lập thành quan hệ bội số cùng với bước công việc ngắn nhất trên dây chuyền. Tính liên tục của quá trình sản xuất là đặc điểm chủ yếu nhất của sản xuất dây chuyền.
Để đảm bảo được tính liên tục, điều kiện cần thiết là phải chia được quá trình công nghệ ra thành nhiều bước công việc theo một trình tự sao cho hợp lý nhất, với một quan hệ tỷ lệ chặt chẽ về mặt thời gian sản xuất. Tỷ lệ ấy có thể chỉ là một (bằng nhau) hoặc là một số nguyên nào đó (bội số). Nơi làm việc cũng sẽ được chuyên môn hoá cao và được sắp xếp theo đúng nguyên tắc đối tượng (theo trình tự chế biến) tạo thành được một đường dây chuyền.
Trong sản xuất, mỗi nơi người ta làm việc được phân công chuyên trách về một bước công việc nhất định. Do đó, nơi làm việc được trang bị các loại máy móc, thiết bị và dụng cụ chuyên dùng, hoạt động theo đúng như một chế độ hợp lý và có trình độ tổ chức lao động cực kỳ cao. Các nơi cần làm việc được tổ chức theo nguyên tắc các đối tượng, nói cách khác chính là theo trình tự chế biến sản phẩm và tạo thành một đường dây chuyền.
Đối tượng lao động sẽ được vận động theo một hướng cố định và cả đường đi ngắn nhất. Đường đi của sản phẩm có thể chính là đường thẳng hay cong tuỳ theo phạm vi là nhà xưởng, diện tích sản xuất nhưng điều quan trọng là không hề có những đường chéo nhau hoặc ngược chiều. Đối tượng thực hiện lao động được đồng thời chế biến trên tất cả các nơi cần làm việc của dây chuyền và được chuyển từ nơi làm việc này sang một nơi làm việc khác bằng phương tiện vận chuyển thật đặc biệt.
Trong một thời điểm cố định nào đó, nếu quan sát tất cả các nơi để làm việc của dây chuyền, sẽ thấy đối tượng lao động sẽ được chế biến đồng thời (song song) ở tất cả các phần bước công việc và sẽ được chuyển từ nơi làm việc này sang một nơi làm việc khác từng cái một hoặc từng chồng, từng nhóm một bằng phương tiện đặc biệt (băng chuyền, băng lăn, bằng máng trượt, tay máy, cần trục).
Trong sản xuất dây chuyền cũng sẽ ít dùng các phương tiện vận chuyển thủ công như là xe đẩy, bưng bê. Những đặc điểm nêu trên vừa có thể đảm bảo thực hiện tốt những nguyên tắc của việc tổ chức sản xuất, vừa tiêu biểu cho phương pháp tổ chức để sản xuất dây chuyền. Để hiểu rõ hơn được những đặc điểm này cần phải nắm rõ có bao nhiêu các loại sản xuất dây chuyền.
Phân loại các tổ chức sản xuất theo dây chuyền
Có nhiều cách để phân loại như căn cứ vào trình độ cố định của công việc chế biến sản phẩm, căn cứ vào trình độ liên tục của cả quá trình sản xuất hay phạm vi áp dụng sản xuất dây chuyền.
Căn cứ vào độ cố định
Căn cứ vào mức độ cố định của việc chế biến sản phẩm, hay căn cứ vào tổng số loại sản phẩm chế biến trên dây chuyền nhiều hay ít.
- Dây chuyền cố định: Chỉ sản xuất chuyên về một loại sản phẩm nhất định, quá trình các công nghệ không thay đổi, khối lượng sản phẩm lại khá lớn. Trên dây chuyền cố định, mỗi nơi để làm việc chỉ hoàn thành một bước công việc nhất định. Dây chuyền được cố định và thích hợp với loại hình sản xuất khối lượng lớn.
- Dây chuyền không cố định: Chế tạo được vài loại sản phẩm có kết cấu gần hay khá giống nhau, trình tự chế biến giống nhau. Sau khi đã sản xuất xong một loại sản phẩm, phải tạm ngưng việc sản xuất, điều chỉnh máy móc thiết bị để có thể sản xuất loại sản phẩm khác. Loại dây chuyền này sẽ được sử dụng rộng rãi trong sản xuất hàng loạt lớn và cỡ vừa.
Căn cứ vào độ liên tục
Căn cứ vào mức độ liên tục của quá trình sản xuất có thể thực hiện chia ra dây chuyền liên tục và không liên tục.
- Dây chuyền liên tục: Đối tượng chế biến sẽ được vận chuyển từng cái một cách liên tục thông qua các nơi làm việc, không có một thời gian ngừng lại chờ đợi. Trên dây chuyền này, đối tượng thực hiện lao động luôn luôn ở một trong hai các trạng thái được vận chuyển hoặc đang được chế biến. Loại dây chuyền này sẽ có thể hoạt động theo các nhịp điệu bắt buộc hay nhịp điệu tự do.
- Dây chuyền có nhịp điệu bắt buộc: là một loại dây chuyền liên tục nhất. Thời gian để các bước công việc trên dây chuyền đều sẽ bằng nhau hoặc lập thành quan hệ bội số cùng với nhau. Đối tượng lao động được vận chuyển nhanh chóng từ nơi làm việc này sang nơi làm việc khác bằng băng chuyền được chuyển động với một tốc độ nhất định.
- Dây chuyền có nhịp điệu tự do: được sử dụng ở trong trường hợp thời gian của các bước công việc không hoàn toàn bằng nhau (nhưng cũng chỉ chênh lệch với mức độ không đáng kể). Đối tượng để lao động được công nhân sản xuất hoặc là công nhân phụ vận chuyển từ nơi làm việc này sang một nơi làm việc khác. Nhịp sản xuất đã được qui định được công nhân tự đảm bảo. Giữa các nơi sản xuất làm việc thường có một số sản phẩm dở dang dự trữ và có tính chất bảo hiểm cho công việc được tiến hành liên tục.
- Dây chuyền không liên tục: Đối tượng lao động sẽ được vận chuyển theo từng loạt và cũng có thời gian tạm ngừng tại nơi làm việc để chờ cho chế biến. Trên dây chuyền này, công nhân và các loại máy móc làm việc không thực sự quá đều đặn, liên tục, phải dừng việc theo định kỳ và cũng phải có dự trữ sản phẩm dở dang.
Căn cứ phạm vi áp dụng
Căn cứ vào phạm vi áp dụng sản xuất dây chuyền thì có thể chia ra các loại dây chuyền bộ phận, dây chuyền phân xưởng và dây chuyền toàn xưởng.
- Dây chuyền bộ phận: là một loại dây chuyền ở từng bộ phận sản xuất. Loại này sẽ có thể áp dụng nhiều trong các loại phân xưởng cơ khí của các xí nghiệp chế tạo cơ khí.
- Dây chuyền phân xưởng: bao gồm các quá trình sản xuất trong cả phân xưởng. Các loại phân xưởng lắp ráp trong các loại doanh nghiệp cơ khí thường áp dụng dây chuyền này.
- Dây chuyền toàn xưởng: bao gồm toàn bộ các quá trình sản xuất của doanh nghiệp, từ những việc đưa nguyên liệu vào sản xuất, vận chuyển các loại bán thành phẩm giữa các phân xưởng cho đến cả việc đưa thành phẩm nhập kho. Tất cả sẽ đều được tiến hành theo một nhịp điệu chung và đã được quy định.
Hình thức cao nhất, hoàn thiện nhất của việc sản xuất dây chuyền là dây chuyền tự động. Đó chính là một thể thống nhất và hoàn chỉnh sẽ bao gồm tất cả máy móc thiết bị chính và phụ, phương tiện để vận chuyển, trung tâm điều khiển quá trình sản xuất. Tất cả sẽ đều được phối hợp khéo léo, chính xác và hoạt động theo cùng một nhịp điệu thống nhất.
Tổng hợp các loại dây chuyền sản xuất phổ biến hiện nay
Dây chuyền sản xuất các loại thức ăn chăn nuôi
Một dây chuyền để sản xuất thức ăn chăn nuôi phải đi qua những giai đoạn về sau để có được 1 sản phẩm hoàn chỉnh:
Máy nghiền nhỏ các loại nguyên liệu – Định lượng – Máy trộn – Máy ép viên – Cân đóng bao
- Máy nghiền: Những loại nguyên liệu thô xanh hay các loại thức ăn tinh bột,… trước khi bạn làm thành sản phẩm cần được nghiền nhỏ và mịn.
- Định lượng: giúp cân các loại nguyên liệu với các chất vi lượng theo đúng một tỉ lệ đã được đặt sẵn.
- Máy trộn: giúp trộn đều được các nguyên liệu.
- Máy ép viên: giúp nén lại các nguyên liệu thành thành phẩm theo kích thước và các hình dáng khác nhau. Sản phẩm cũng được ép chặt sẽ bảo quản được lâu và có độ ẩm lớn.
- Cân đóng bao: Giai đoạn cuối cùng của tổng dây chuyền. Đóng các loại sản phẩm theo khối lượng được cài đặt sản để dễ dàng để bảo quản.
Ngoài ra thì hệ thống này còn có thể dễ dàng kết nối và tích hợp với nhiều giải pháp giống như quản lý tiếp liệu, truy xuất nguồn gốc sản phẩm, giám sát về quản lý, định lượng chính xác,…
Dây chuyền sản xuất thức ăn trong chăn nuôi được chia thành nhiều mô hình với cỡ công suất lớn, vừa và nhỏ tùy theo nhu cầu sử dụng của riêng mỗi đơn vị, đây là một giải pháp hữu ích cho nhà nông.
Dây chuyền đóng gói hàng hoá tự động
Dây chuyền đóng gói hàng hoá tự động giúp xử lý hàng hóa nhanh gọn. Có thể thực hiện đóng gói hàng trăm sản phẩm/phút. Sản phẩm cũng sẽ được bảo vệ tốt qua quá trình đóng gói theo tiêu chuẩn.
Tránh lãng phí các loại vật liệu dư thừa vì quá trình sẽ đóng gói theo mẫu và được đo đạc cẩn thận. Khả năng chuyên dụng của sản phẩm cao và phù hợp với hầu hết các doanh nghiệp. Tùy từng chuyên môn lĩnh vực, dây chuyền đóng gói có thể đóng được các dạng bột, hạt,… Và cũng có thể dùng để đóng gói chân không, chiết rót áp lực, tiệt trùng, để bơm hơi,…
Dây chuyền để chiết rót tự động
Dây chuyền này sẽ được sử dụng nhiều trong ngành thực phẩm, hóa mỹ phẩm và trong dược phẩm. Có thể chiết được các loại dịch lỏng, dịch sệt,… Dễ dàng cài đặt và dễ điều chỉnh theo số lượng sản phẩm và số lượng chai. Khi thiếu hụt nguyên liệu hoặc thiếu chai máy sẽ tự động ngưng lại.
Dây chuyền sẽ bao gồm các công đoạn sau: Máy rửa chai – máy phun sấy chai và diệt khuẩn – máy chiết – máy xoáy nắp (thích hợp dùng cho các loại đồ uống không ga)
Máy được sản xuất đúng theo công nghệ tiên tiến, chiết rót theo lực hút cố định phù hợp của bề mặt chất lỏng. Chiết rót được nhanh, chất lượng cực đồng đều, không bị nhỏ giọt và tràn ra ngoài. Có thể dễ dàng điều khiển qua màn hình cảm ứng PLC.
Dây chuyền công nghệ hàn tự động
Công việc hàn máy trước nay vẫn luôn nặng nhọc và nguy hiểm đối với nhân công người lao động. Để đáp ứng được nhu cầu lớn của người sử dụng, nhiều phát minh khoa học đã ra đời và mang đến nhiều lợi ích cho các doanh nghiệp.
Quá trình thực hiện gia công kim loại là quá trình tạo nên những vật liệu theo đúng hình dáng được thiết kế đặt sẵn (thực hiện quá trình cắt gọt, ghép nối kim loại). Để thực hiện được tất cả điều đó phải dùng đến công nghệ hàn từ đó nhiều các loại cánh tay robot hàn tự động được ra đời.
Robot hàn tự động cũng có hình dạng như cánh tay, cánh tay này sẽ điều khiển các loại súng hàn chuyển động qua các mối hàn như hệt thao tác của con người. Và có thể lập trình đường đi của chúng.
Bên cạnh đó thì nó còn có những thiết bị bổ trợ cho dây chuyền này như: nguồn hàn, các bộ cấp dây điện, súng hàn, bộ gá cố định vật hàn.
Vai trò của dây chuyền sản xuất trong ngành công nghiệp
Việc áp dụng các loại dây chuyền sản xuất sẽ giúp cho các doanh nghiệp tạo ra được một lượng cực lớn sản phẩm nhờ máy móc hiện đại. Các sản phẩm đã được sản xuất ra cũng sẽ đồng nhất về chất lượng, về tính thẩm mỹ nhờ dây chuyền sản xuất khép kín. Hạn chế được tối đa các sản phẩm bị lỗi so với khi chọn áp dụng hình thức sản xuất thủ công.
Ngoài ra, khi bạn ứng dụng dây chuyền sản xuất tự động, các doanh nghiệp cũng sẽ có thể tiết kiệm được rất nhiều thời gian, nhân công đang làm việc, chi phí đầu tư… Tốc độ làm việc của các loại máy móc nhanh hơn rất nhiều so với con người, làm việc đồng thời, khả năng hoạt động liên tục trong một khoảng thời gian dài cũng góp phần nâng cao hiệu suất của công việc, số lượng sản phẩm cho doanh nghiệp. Giảm thiểu một cách tối đa rủi ro cho nhân viên và tạo dựng uy tín cao đối với khách hàng, người tiêu dùng.
Bài viết trên đây đã tổng hợp tất cả những thông tin liên quan và hữu ích phù hợp về lĩnh vực sản xuất và dây chuyền trong sản xuất. Hy vọng bạn đọc đã nắm rõ được dây chuyền sản xuất là gì và hiểu được những ứng dụng tuyệt vời của dây chuyền trong ngành công nghiệp.
